مزایده در حقیقت همان حراج
بوده که نوع خاصی از مزایده‌است که آنرا با عنوان مزایده انگلیسی یا مزایده
استاندارد به شمار می رود. در هر مزایده سه رکن اصلی آن یعنی مزایده گذار،
کالا و پیشنهاد دهنده گان نیز وجود دارد.
مزایده زمانی شکل می گیرد تقاضا برای کالا یا کالاها بیشتر از مقدار
موجود است و پیشنهاد دهندگان برای بدست آوردن کالا به رقابت با یکدیگر می
پردازند. در حراج مزایده گذار سعی می کند کالا موردنظر با بیشترین قیمت به
فروش برسد.
در سوی دیگر پیشنهاد دهندگان
قیمت از کمترین شروع کرده و تا بیشترین ادامه می دهند. در حقیقت فردی که
بیشترین پیشنهاد را می دهد در مزایده یا حراج پیروز خواهد شد. هر مزایده
ای در پی یافتن روشی هستند که از یک طرف این حس را در پیشنهاد دهندگان به
وجود آورد که کالا را به قیمت قابل قبولی خریده‌اند و از سوی دیگر افراد را
ترغیب کند تا نزدیکترین مبلغ به آنچه که حاضر به پرداخت پیشنهاد بالاتری
دهد.
اگر بخواهیم به پارامترها مزایده اشاره کنیم باید به موارد زیر پرداخت:
- کالا می تواند:
- دارای قیمت نامشخص باشند.
- دارای قیمت مشخص باشند
- دارای قیمت وابسته باشند
- پیشنهاد می‌تواند:
- پیشنهاد پیشنهاد دهندگان می‌تواند:
- با اولین پیشنهاد به پایان رسد
- سیر صعودی داشته باشد
- سیر نزولی داشته باشد
- اقلام پیشنهادی ممکن است:
- یک
- چندین کالای مشابه
- چندین کالای غیر مشابه
- سبدی از اقلام مختلف
- تشخیص برنده مزایده با:
- اولین قیمت
- دومین قیمت، امین قیمت
- زمان مزایده می‌تواند:
- محدود باشد
- نامحدود و پایان آن در اختیار مزایده گذار باشد
- نامحدود و پایان آن با پیروزی یک پیشنهاد دهنده تعیین گردد.
باتوجه به پارامترهای فوق باید دو مورد متفاوت را که فرمت فرایند
مزایده و اطلاعات موجود دربارهٔ خرید کالا است را نام برد. البته در قسمت
دوم به موارد دیگری از مزایده ها خواهیم پرداخت.
اگر بخواهیم به انواع مزایده ها بپردازیم می توان به لیست زیر اشاره کرد:
- مزایده عمومی
- مزایده مبادله ای
- مزایده فروشی
- مزایده دلالی
- مزایده انگلیسی یا استاندارد
- مزایده هلندی
- مزایده چندگانه
- مزایده اولین قیمت مخفی
- مزایده دومین قیمت مخفی
- مزایده ترکیبی
- مزایده در زمان محدود
- مزایده با سرویس پیشنهادی استاندارد
- مزایده همزمان یا مزایده ژاپنی
- مزایده با پیشنهاد قابل مشاهده
- مزایده با مبلغ واحد
- مزایده هنر دیجیتال
- مزایده پیشنهاد منحصر به فرد
- مزایده با قیمت مشخص
- مزایده سریع
- مزایده معاوضه ای
- مزایده سوئیسی
- مزایده دو طرفه
هر یک از مزایده های فوق تعاریفی برای خود دارند که به شرح زیر با هر یک از آنها آشنا می شوید:
مزایده خصوصی: در این مزایده مشخصات پیشنهاد دهنده قیمت مخفی است و بنابراین هر کسی که کالای به مزایده گذاشته شده را خریداری می‌کند به عنوان بی نام شناخته می‌شود.
مزایده عمومی: در این نوع نام پیشنهاد دهندگان قیمت مشخص است و هر فردی می‌تواند در مزایده شرکت کند.
مزایده مبادله ای: شرکا که شامل تعدادی از خریداران اصلی و حرفه‌ای هستند بر کار مزایده نظارت می‌کنند تا کسی تخلف نکند.
مزایده فروشی: که برای اقلام هنری و کالاهایی به کار می‌رود که تنها یک نوع از آنها وجود دارد.
مزایده دلالی: برای اشیاء خاص جهت کلکسیون، ماشین و یا ماشین آلات به کار می‌رود. اما از دیدگاه ساختاری انواع زیادی از مزایده‌های مختلف را می‌توان برشمرد که در اصل هریک از آنها ویژگی‌هایی را برای قیمت و تعداد کالا، شکل پیشنهادات و زمان مزایده تعیین می‌کنند.
این نوع مزایده مرسوم‌ترین نوع مزایده است. در این مدل خریداران برای خرید یک کالا با پِشنهاد قیمت بالاتر از قیمت پیشنهادی قبلی با یکدیگر رقابت می‌کنند.
مزایده هلندی: این مزایده هم نوع دیگری از مزایده هلندی است که در بالا به آن اشاره شد، این مزایده زمانی انجام می‌شود که مزایده گذار می‌خواهد چندین کالا را به مزایده بگذارد ولی نمی‌خواهد همه اقلام را در یک پیشنهاد به یک نفر بفروشد.
مزایده اولین قیمت مخفی: در این مزایده که به مزایده ویکری (Vickery Auction) نیز مشهور است، همانند مزایده قبل پیشنهاد دهندگان از پیشنهاد یکدیگر مطلع نمی‌باشند، اما بر خلاف مزایده قبل، فرد برنده دومین پیشنهاد قبل از پیشنهاد خودش را پرداخت می‌نماید.
مزایده ترکیبی: در بعضی از موارد خریداران نیازمند مجموعه‌ای از کالاهای به حراج گذاشته شده می‌باشند که یه آن بسته خرید می‌گویند. مرتب ساختن پیشنهادات خریداران برای اینکه مشخص شود کدام خریدار در مزایده کدام سبد برنده‌است (و گاهی محاسبه مبلغی که برای سبد باید پرداخته شود) معمولاً بسیار پیچیده‌است. برای محاسبه معمولاً از الگوریتم‌های بهینه‌سازی مانند برنامه‌ریزی خطی استفاده می‌کنند.
مزایده در زمان محدود: ز نظر ساختاری کاملاً شبیه به مزایده انگلیسی است اما مزایده در یک زمان مشخص پایان می‌یابد. در برخی موارد مدت مزایده چند روز و یا چند هفته به طول می‌انجامد، اما اغلب از ساعت شنی برای مشخص کردن طول زمان مزایده استفاده می‌شده‌است.
مزایده با سرویس پیشنهادی استاندارد: پیشنهاد دهندگان پیشنهاد خود را به صورت زوج‌های مرتب (s,d) ارائه می‌دهند، که در آن s تعداد سهم درخواستی و d تخفیف درخواستی به درصد است.
مزایده با مبلغ واحد: در این مزایده برای کالاهایی است که چندین نمونه یک شکل (و یا کالای قابل تقسیم) به معرض فروش گذارده می‌شود؛ و در N کالا به n پیشنهاد برتر با قیمت بالاترین پیشنهاد شکسته شده به فروش می رسد.
مزایده پیشنهاد منحصر به فرد: در این نوع کاربران پیشنهادات مخفی خود را ارسال می‌کنند. این پیشنهادات در یک بازه مشخصی می‌بایست قرار داشته باشد بالاترین و در زمانی پایین‌ترین پیشنهاد منحصر به فر پیروز محسوب می شود.
مزایده سریع: در این مورد برای کالاهای با متقاضی زیاد انجام می‌شود با قیمت بسیار پائین آغاز می‌شود و به سرعت با پیشنهادات مختلف قیمت کالا بالا می‌رود و ضمناً این مزایده هیچ سقف قیمتی نخواهد داشت و تا جایی که پیشنهادات بالاتری وجود داشته باشد، افزایش قیمتی در پی خواهد بود.
مزایده معاوضه‌ای: در این مورد مزایده گذار کالای مزایده گذاشته شده را با کالایی دیگر معاوضه می‌کند. معمولاً مزایده گذار لیستی از کالاهایی که مایل است با آنها مبادله صورت گیرد را اعلام می‌کند و پیشنهادات می‌تواند شامل کالاهایی غیر از کالاهای مورد تقاضا و یا پول نقد و برخی دیگر به شمار رود.
مزایده سوئیسی: این مزایده بر پایه مزایده اولین قیمت مخفی می‌باشد با این تفاوت که اگر برنده مزایده از پیشنهاد خود منصرف شود (معمولاً و نه همیشه) می‌تواند پیشنهاد خود را پس بگیرد! در واقع پیشنهاد قابل تغییر نیست اما برنده حق دارد که کالا را قبول کند و یا از خرید کالا انصراف دهد.
مزایده دو طرفه: در این نوع از مزایده هم خریدار و هم فروشنده پیشنهاد ارائه می‌کنند و پیشنهادات از بیشترین تا کمترین طبقه‌بندی می‌شوند تا عرضه و تقاضا انجام گیرد. پیشنهادات فروش از پائین‌ترین قیمت شروع می‌شود و افزایش می‌یابد و پیشنهادات خرید از بالاترین قیمت شروع، و کاهش می‌یابد.
براساس بررسی های انجام گرفته باید بیان داشت که مزایده انگلیسی و مزایده دومین قیمت مخفی یا ویکری از محبوب ترین ها محسوب می شوند که کاربری فراوانی دارند.