بورس در انواع مختلفی بوده و
تنها به یک واحد یا سازمان خاصی محدود نمی شود. یکی از آنها بورس کالای
ایران بوده که وظیفه داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و
کشاورزی را برعهده دارد.
این بخش انجام معاملات ابزارهای مشتقه و قراردادهای آتی را در برنامه
های آینده خود قرار می دهد. این شرکت سهامی خاص نبوده و به عنوان شرکت عام
فعالیت می کند. هئیت مدیره بورس کالا ایران هفت نفر هستند و غیرموظف محسوب
می شوند و مجمع عمومی براساس اساسنامه، قانون تجارت و ضوابط سازمان بورس و
اوراق بهادار به انتخاب آنها برای دو سال می پردازد.
اگر بخواهیم به قراردادهای بورس کالای ایران بپردازیم باید به موارد زیر پرداخت:
- قرارداد آتی
- قرارداد سلف forward
- قرارداد نسیه credit
- قرارداد نقدی spot
- قرارداد اختیار معامله option
- قراردادهای صلح
- قراردادهای معاوضه swap
- قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی
در این میان قرارداد اختیار معامله Option
خود به دو مورد قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم می شود.
اگر بخواهیم به هر یک از این ها به شکل تعریفی بپردازیم باید چنین بیان
کرد:
- قرارداد نسیه / خریدار کالا را فوراً تحویل می‌گیرد و بهای آن در تاریخ سررسید، به فروشنده پرداخت می‌کند.”
- قرارداد سلف/خریدار کل مبلغ را در زمان انجام معامله پرداخت می‌کند و
فروشنده متعهد می‌شود کالا را در تاریخ و زمان معین به خریدار تحویل دهد.
- قرارداد اختیار معامله / قرارداد اختیار خرید: عرضه کننده کالا، حق خرید
مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و
با قیمت مشخص به طرف قرارداد مصالحه می‌نماید، بدون آنکه طرف دیگر ملزم به
خرید آن باشد. قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد
لازم که به موجب آن حق فروش مقدار معینی ازکالایی مشخص و منطبق با
استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص با طرف دیگر مصالحه
می‌نماید بدون آنکه طرف دیگر ملزم به فروش آن باشد.
- قرارداد آتی / فروشنده مطابق قرارداد صلح، مقدار معینی از دارایی مشخص را
در مقابل مبلغی معین به دیگری صلح می‌کند. فروشنده دارایی مورد مصالحه را
در سررسید مشخص تحویل می‌دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه را در سررسید
می‌پردازد. طرفین در قالب شرط ضمن عقد به اتاق پایاپای وکالت می‌دهند که از
وجه‌الضمان آنها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر اباحه تصرف
کند.
- قرارداد نقدی / خریدار کل مبلغ قرارداد را به همراه کارمزد کارگزار، نقدی
پرداخت می‌کند و فروشنده می‌بایست حداکثر ظرف سه روز، کالای مورد معامله
را به خریدار تحویل دهد.
- قراردادهای معاوضه / ادله یک دارایی فیزیکی یا یک تعهد در برابر یک
دارایی فیزیکی یا تعهدی دیگر، به منظور تمدید یا کاهش زمان سررسید معامله و
یا افزایش نرخ برگه‌های معاملاتی جهت حداکثر نمودن درآمد معاملاتی و یا
کاهش هزینه‌های مالی آن.
- قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی / بورس کالای ایران درصدد آن
است که پس از انجام مراحل کارشناسی حقوقی این نوع قراردادها را اجرا کند.
در بورس کالا هنگام قرارداد شرایط آن باید شامل مواردی چون:
- مقدار کالای مورد معامله
- تاریخ تحویل
- واحد پول
- واحد اندازه‌گیری کالای مورد معامله
- مشخصات کالا و نوع قرارداد مورد معامله
- استاندارد تحویل و نوع بسته بندی
- مقدار کالای مورد معامله
- زمان معامله
- انبار یا محل تحویل
با تمامی این تفاسیر بورس کالا ایران وظایف بزرگی در زمینه داد و ستد
نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی داشته که در بخش اقتصاد نقش
کلیدی دارد. با توجه به موارد ذکر شده در حال حاضر شما باید بدانید بورس
کالا ایران چیست و اهداف آن چگونه است.